MAAGDENHUIS Lange Gasthuisstraat 33 Op 27 april 1552 sticht specerijenhandelaar Jan Van der Meeren een school voor vondelingen en arme weesmeisjes in de achterbouw van het Vrouwkenshuis, een  gasthuis voor vrouwen uit 1353. Als tien jaar later het Vrouwkenshuis naar elders verhuist, krijgt dit Maagdenhuis het hele gebouw. In 1634-1635 wordt het complex uitgebreid met een aangrenzend pand uit de erfenis van de familie Van Schoonbeke en met uitzondering van het poortgedeelte wordt alles herbouwd. Rechts is de puntgevel van de voormalige kapel. De renaissancepoort met beeldhouwwerk wordt soms aan Cornelis Floris de Vriendt toegeschreven, de bouwer van het Antwerpse stadhuis. Je ziet hoe rechts weesmeisjes vriendelijk worden ontvangen. Links blijkt wat hen te wachten staat: schoolbanken! Boven dekt de Heilige Drievuldigheid de lading. Boven de poortdoorgang een Christuskop en op de lat tussen de beide deurhelften Houten Clara, het weesmeisje uit de gelijknamige novelle van Hendrik Conscience. In de poortomlijsting de Latijnse tekst uit het Oude Testament: 'Beat, qui intelligit svper egenvm et pavperem in die mala liberabit evm dominvs, PS XL.36' (= Zalig hij die bezorgd is voor zwakken en armen, op de dag van rampspoed zal de heer hem redden). En onder de ramen links van de poort: 'Egenos vagosq indvc in domvm tva et carnem tva ne despexeris. Tvvnc ervmpet qvasi mane lvmen tvvm, et sanitas tva citivs orietvr. Isa, LVIII cap.37' (= Neem de arme zwervers op in uw huis en verstoot uw eigen broeder niet, dan eerst zal uw licht als de dageraad gloren en uw wonde spoedig genezen). Op de binnenplaats is er een 17de-eeuwse rondbooggalerij met Toscaanse zuilen en een kopie van het Mariabeeld dat Filip le Roy hier rond 1636 laat plaatsen bij de uitbreiding van het Maagdenhuis. Hijzelf was een van de aalmoezeniers en in 1636 regent van het weeshuis. Hij was als onderhandelaar in 1648 betrokken bij de Vrede van Münster, waarbij de noordelijke Nederlanden als Republiek der Verenigde Nederlanden door Spanje als zelfstandige staat worden erkend. Vandaag is dit een museum van het Antwerpse Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW – Vlaamse zorginstelling voor minderbegoede burgers), die hier het kleinste Antwerpse museum openhoudt. De vaste kunstcollectie omvat schilderijen van het grote Antwerpse trio Peter Paul Rubens, Jacob Jordaens en Antoon van Dyck, met daarnaast nog werk van onder meer Pieter Aertsen, Maarten de Vos en Maarten Pepijn, allemaal werk uit de 15de tot de 17de eeuw. Op de Vlaamse Topstukkenlijst staat de reeks 16de-eeuwse papkommen in majolica, voorlopers van het Delftse aardewerk, met daarop mannen- en vrouwenbustes en Onze-Lieve-Vrouw geschilderd. Ook het originele 17de-eeuwse houten beeld van het weesmeisje Houten Clara, dat als pijler aan de trap stond, is hier te zien. Daarnaast vallen hier vondelingenkleedjes en de tekens die hun moeders daarin achterlieten te zien, evenals een maquette van de historische ‘schuif’, de draaibare bak waarin moeders hun kindje achterlieten wanneer ze onmogelijk daar zelf voor konden zorgen. Vandaag bestaat opnieuw zo’n schuif elders in Antwerpen, die tot hiertoe gelukkig maar hoogstzelden wordt gebruikt. Open: ma.wo.-vr. 10-17u., za.zo. 13-17u.