  Het Stille Pand (2006-2021)   Het Stille Pand (2006-2022)   Het Stille Pand (2006-2023)   Het Stille Pand (2006-2023)   Het Stille Pand (2006-2021)   Het Stille Pand (2006-2022)   Het Stille Pand (2006-2024)
Antwerpen Quartier latin Smolderen Jos (1889-1973)
In een katholiek gezin in Borgerhout wordt op 4 oktober 1889 Jozef Smolderen geboren als een van de zeven kinderen. Jos blijkt een getalenteerde leerling van de Antwerpse Sint-Norbertusschool, die vanaf 1903 avondcursussen gaat volgen aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in zijn geboortestad, samen met buurjongen Arthur Dupon. Terwijl die laatste vooral in beeldhouwen is geïnteresseerd, gaat Jos’ belangstelling meer uit naar toegepaste kunsten. Tussen 1904 en 1906 volgt Jos de afdeling Bouwkunst, waarbij hij achtereenvolgens Frans Van Dijk, Charles Dens, Jules Bilmeyer en Ernest Dieltiens als leraren krijgt, allemaal bekende architecten in het Antwerpen van die dagen. Smolderen blijkt een echt prijsbeest te zijn. Naast de avondcursussen gaan Jos en Arthur een dagopleiding tekenen volgen in het lager kunstonderwijs van de Antwerpse academie, waar ze les krijgen van Eugeen Yoors en Isidoor Opsomer, de Lierenaar die later directeur wordt van die Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Met deze laatste ontstaat een langdurige vriendschap rond de schilderkunst draait. Maar Jos blijkt een sterk gevoel voor techniek te hebben en in 1908 gaat hij voort in die richting aan het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten, in feite de beroepscyclus van de academie, waar architect Léonard Blomme hem inwijdt in de traditionele bouwtechniek. Bij zijn tweede deelname aan de wedstrijd wint Jos Smolderen op 27 juni 1914 de Grote Prijs van Rome, maar kan niet naar Italië op reis door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Bij het uitbreken van die oorlog vlucht Jos samen met een groot aantal Belgen naar het neutrale Nederland, waar hij kennismaakt met de Amsterdamse School en met Hendrik Petrus Berlage, dan reeds een beroemd architect met de Amsterdamse Beurs als visitekaartje. Smolderen zal korte tijd op diens bureau in Den Haag als tekenaar werken. Na afloop van het Europese conflict ontwerpt Jos via de Nationale Maatschappij voor Goedkope Woningen zijn eerste sociale woningblokken in samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden, met wie hij zich geassocieerd heeft. Het drietal wordt betrokken bij de wederopbouw met kerken in Warneton (Waasten), in de Henegouwse enclave in West-Vlaanderen. Wanneer Jos Smolderen in 1925 de internationale wedstrijd voor het Mémorial Interallié in Luik wint, wordt zijn positie binnen het architectenbureau belangrijker. En als Victor Horta in 1927 zijn functie als hoofd van de afdeling Bouwkunde van het Hoger Instituut aan de Antwerpse academie inruilt voor het directeurschap van de Brusselse academie, volgt Smolderen hem in Antwerpen op. Hij zal die functie tot 1949 blijven uitoefenen, wanneer de opleiding op dat niveau wordt opgeheven. In 1932 opent Jos zijn eigen architectenbureau in de Antwerpse Van Putlei, in een huis dat door zijn bekende voorganger Emiel Thielens is gebouwd voor een familielid en dat Smolderen door een verbouwing geschikt maakt voor zijn bedrijf. Jos Smolderen blijft zich tot in de jaren 1960 met architectuur bezighouden, zoals sociale woningbouw aan de Jan De Voslei in 1950 tot 1965. Hij zal ook nog menig ontwerp maken voor internationale wedstrijden, maar dat levert geen reële bouwopdrachten op. Op 12 juni 1973 overlijdt deze ras-Antwerpenaar. Het hoogtepunt in Smolderens carrière is niet - zoals je wellicht zou denken - het Torengebouw, waarbij hij naast Vanhoenacker en Van Averbeke instond voor de binneninrichting, maar zijn rol als hoofdarchitect bij de opbouw van de Wereldtentoonstelling van 1930 te Antwerpen.
OEUVRE (onvolledig) 1913-1920 Beurs voor Diamanthandel, beaux-artsstijl Pelikaanstraat 78, Antwerpen. In opdracht van de Naamlooze Maatschappij Beurs voor Diamanthandel ter vervanging van beursgebouw uit 1905. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. Afgewerkt na WO I en officieel geopend in 1921. Twee toortsdragende vrouwenbeelden van Alfons Van Beurden. In 1951 is het gebouw verhoogd met twee verdiepingen. 1922 Winkel en appartementen in art decostijl Mechelsesteenweg 109, Antwerpen. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. Nu winkel Scruples. 1923 Vroeg-modernistische villa Kastanjelaan 2, Wilrijk. In opdracht van Arseen Kennes, die echter niet akkoord gaat met het ontwerp van het trio Jan Vanhoenacker, John Van Beurden en Jos Smolderen en uiteindelijk Jos Ritzen en Stan Leurs een nieuw ontwerp laat maken, dat wel uitgevoerd wordt. 1925 Herdenkingsmonument aanval op haven in nacht 22-23 april 1918 Zeedijk?, Zeebrugge – gesloopt in 1941 door Duitsers. In samenwerking met beeldhouwer Arthur Dupon. 1925-1926 Sint-Pieter en –Pauluskerk in neo-romaanse en byzantijnse stijl Grand Place, Warneton / Grote Markt, Waasten. In opdracht van de kerkfabriek. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden in het kader van de wederopbouw van Warneton / Waasten na WO I. 1925 Sint-Martinuskerk in neo-romaanse stijl met invloeden van H. Berlage Chaussée de Comines / Komensesteenweg, Bas-Warneton / Neerwaasten. In opdracht van de kerkfabriek. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden in het kader van de wederopbouw van Warneton / Waasten na WO I. 1925 Woning met dokterspraktijk Prins Albertstraat 26, Halle. In opdracht van dr. Ghesquire. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. 1925 Burgerhuis in art decostijl Jan Van Rijswijcklaan 137, Antwerpen. In opdracht van weduwe Staes-Lanthier. 1925 Meesterwoning Jussiant in art decostijl Arthur Goemaerelei 28, Antwerpen. In opdracht van Cléomir Jussiant, eigenaar houtbedrijf S.A. C Jussiant. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. 1925 Kantoorgebouw in art decostijl, gebouwd met Hennebique betonmethode Falconplein 18, Antwerpen. In opdracht van F. Daelemans. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. 1925 Kantoorgebouw Bank of London & South America Ltd. In art décostijl Nationalestraat 10, Antwerpen. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. Later onderdeel Sarma-filiaal, nadien afgebroken. 1925 Woning Rosier 16, Antwerpen. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. 1925 Sociale Woningbouw Thiebaud Jan Davidslei - Max Roosesstraat - Van Peenestraat - Alfons de Cockstraat - Maurits Sabbelaan, Antwerpen-Kiel. In opdracht van de Nationale Maatschappij voor Goedkope Huisvesting. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. In 1949 verhoogd met een zesde verdieping door Jos Smolderen, in 2007 gerenoveerd door Bureau Paul Storme en Van Ranst. 1928 Herenhuis in art decostijl Jan Van Rijswijcklaan 23, Antwerpen. In opdracht van A. Pirenne. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. 1928 Appartementsgebouw in art decostijl Karel Oomsstraat 8, Antwerpen - gesloopt. In opdracht van Theo Van Linden-Verstraete, eigenaar kunstglasbedrijf. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. 1928 Sint-Rochuskerk in traditionele stijl met eigentijds skelet van gewapend beton. Kardinaal Mercierplein, Halle-Sint-Rochuswijk In opdracht van de kerkfabriek. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. 1928-1930 Christus Koningkerk in modern-byzantijnse stijl Louis Staussstraat 3, Antwerpen-Kiel. In samenwerking met Jan Vanhoenacker. Als Museum voor Vlaamse kunst gebruikt tijdens Wereldtentoonstelling 1930. 1928-1931 Torengebouw Algemeene Bankvereeniging (Boerentoren) in art decostijl Schoenmarkt 35, Antwerpen. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en Emiel Van Averbeke.In 1931 met 87,50 m hoogste wolkenkrabber van Europa. Nu KBC-bankfiliaal van 97,75 m hoog na verbouwing in 1975-‘76. 1930 Tuinwijk De Darsen, thans deel van Luchtbal Bostonstraat – Philadelphiastraat – Chicagostraat – Baltimorestraat – Brooklynstraat, Antwerpen-Luchtbal. 75 eengezinswoningen in opdracht van de Antwerpse Maatschappij voor Goedkope Huisvesting. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. 1930 Appartementsgebouw in art decostijl Belgiëlei / Grétrystraat, Antwerpen. In opdracht van Entreprise de Maçonnerie, Béton Armé et Menuiserie en op diens verzoek met Hennebique-betonsysteem om werkkrachten in crisistijd in dienst te kunnen houden. In samenwerking met Jan Vanhoenacker en John Van Beurden. 1930 Triomfboog hoofdingang Wereldtentoonstelling 1930 Olifantenbrug ingang Kielzijde Wereldtentoonstelling 1930 Kiel, Antwerpen – gesloopt. 1931 Eigen woning in eclectische stijl Van Putlei 38, Antwerpen. Oorspronkelijk gebouwd in 1909 door architect Emile Thielens voor mej. Anna Thielens. Na aankoop door Jos Smolderen verbouwd. 1931 Depot Noorderlaan Noorderlaan, Antwerpen - verbouwd. In opdracht van S.A. Tramways d’Anvers. In samenwerking met John Van Beurden. 1931-1936 Mémorial Interallié Rue Saint-Maur, Luik-Cointe. Koepelbouw in gewapend beton. 1932 Appartementen en kantoorgebouw Ankerrui 8-10, Antwerpen. In opdracht van S.M. De Trouw. 1935 Sint-Vincentiuskerk Ninoofsesteenweg 369, Scheut. 1939 Hoogspanningscabines omvormingspost Hoek Cederlaan / Laarstraat, Wilrijk. 1945 Landhuis Autolei 115, Wommelgem. 1945 Handelsgebouw Boomsesteenweg 275-279, Antwerpen-Kiel. In opdracht van L. De Larve. 1946 Flatgebouw Turnhoutsebaan 235, Antwerpen-Borgerhout. In opdracht van Van Groeningen.